พูดถึง ถั่วเหลือง เกษตรกรที่ปลูกถั่วเหลือง หรือบรรดาผู้คนที่เคยเห็นต้นถั่วจริงๆ หรือเคยเห็นจากรูปภาพก็ตาม จะคุ้นเคยกับต้นถั่วเหลืองที่มีรูปทรงเป็นต้นเดี่ยวโดดๆ หรือเป็นต้นทรงพุ่มที่มีกิ่งก้านสาขาก็มี  แต่คิดว่าคงไม่มีใครได้เห็นต้นถั่วเหลืองที่เป็นเถาไม้เลื้อยมาก่อนเลยเป็นแน่ บางคนอาจจะสงสัยอดถามไม่ได้ว่ามัน มีด้วยหรือพันธุ์ถั่วเหลืองที่เป็นเถาไม้เลื้อยนั่นน่ะ ? คำตอบก็คือมีอยู่จริง แต่ในบ้านเรานั้นคงไม่มีใครได้พานพบกันมาก่อนเป็นแน่

สาเหตุที่เราไม่เคยเห็นต้นถั่วเหลืองที่เป็นเถาไม้เลื้อยเลยนั้น เนื่องจากถั่วเหลืองไม่ได้มีต้นกำเหนิดในบ้านเรา สายพันธุ์ต่างๆที่เรานำเข้ามาปลูกนั้น ล้วนเป็นสายพันธุ์ที่มีวิวัฒนาการผ่านการปรับปรุงพันธุ์จากไม้เลื้อยเป็นไม้ต้นไปแล้ว ทั้งนี้จากประวัติการปลูกถั่วเหลืองบันทึกเอาไว้ว่า แหล่งกำเนิดของถั่วเหลืองนั้นอยู่ในประเทศจีน ชาวจีนเป็นชนชาติแรกที่ปลูกถั่วเหลืองเป็นอาหารมานานไม่น้อยกว่า 4,000 ปีมาแล้ว ดังเราจะเห็นได้ว่า ชาวจีนนั้นมีอาหารแปรรูปจากถั่วเหลืองหลายรูปแบบ นับตั้งแต่เต้าหู้ก้อน เต้าหู้แผ่น เต้าเจี้ยว เต้าหู้ยี้ น้ำเต้าหู้ และอีกมากมายหลายหลาก จนกระทั่งทุกวันนี้ ชาวจีนเองก็เข้าใจว่า พันธุ์ถั่วเหลืองนั้นงอกเป็นไม้ต้นดังที่เห็นกันทั่วไป แต่เมื่อไม่นานมานี้ ทางการจีนได้มีการตัดถนนสร้างทางรถยนต์สายใหม่ๆหลายสาย มีการแผ้วถางเปิดผืนป่าเพื่อทำการก่อสร้างทาง ปรากฏว่าได้มีการพบเถาไม้เลื้อยที่ออกฝักติดเมล็ดที่เหมือนเมล็ดถั่วเหลือง บ้างเป็นเมล็ดสีเหลือง บ้างก็เป็นสีน้ำตาล และมีส่วนหนึ่งที่เป็นสีดำ จึงได้ส่งตัวอย่างไปให้ทางการทำการตรวจสอบ หน่วยงานเกษตรที่ทำการตรวจสอบรีบรุดมาดูด้วยความตื่นเต้น หลังจากได้ทำการตรวจสอบแล้วพบว่าเถาไม้เลื้อยเหล่านี้คือบรรพบุรุษของสายพันธุ์ถั่วเหลือที่ผ่านการปรับปรุงพันธุ์จนกลายเป็นถั่วเหลืองที่ปลูกกันอยู่ทุกวันนี้

ออกดอกสีม่วง

เลื้อยเป็นเถา

ใบคล้ายกับถั่วฝักยาว

นี่ไง ขึ้นเป็นเถาเลย

นำมาปลูกอนุรักษ์

ถั่วเหลืองเถาที่พบเห็นดังกล่าวนับเป็นถั่วเหลืองป่าที่ถือได้ว่าเป็นบรรพบุรุษของถั่วเหลืองที่เราปลูกอยู่ทุกวันนี้ ปัจจุบันไม่ใคร่ได้พบเห็นกันมากนัก แต่บริเวณที่พบเห็นครั้งนี้ (ริมทางด่วนหนิงลั่ว ใกล้ด่านเก็บค่าผ่านทางเฉิ่นชิวจ้าน  เมืองเจาเข่า และเมืองเคิงถัง)  ถือเป็นการค้นพบที่มีอาณาบริเวณที่กว้างขวางเอาการ คะเนว่าประมาณ แปดสิบไร่เศษ นักวิชากล่าวว่า ถั่วเหลืองป่าเหล่านี้ รัฐบาลได้ขึ้นบัญชีเป็นพืชพรรณอนุรักษ์ระดับ 2 เนื่องจากถั่วเหลืองป่าดังกล่าวมีคุณลักษณ์ที่คงไว้ซึ่งความแข็งแรง มีความต้านทานโรคสูง จำนวนฝักกมาก  มีเปอร์เซ็นต์โปรตีนสูง แต่มีขนาดฝักและเมล็ดที่เล็กกว่าถั่วเหลืองที่ปลูกอยู่ในปัจจุบัน ในปลายปีที่ 50 ของศักราช 1950 อุตสาหกรรมการปลูกถั่วเหลืองของสหรัฐอเมริกานั้น ประสบกับภัยหายนะครั้งยิ่งใหญ่อันเกิดจากการระบาดของโรคไส้เดือนฝอยชนิดหนึ่ง ทำให้ไม่สามารถฟื้นการปลูกถั่วเหลืองได้เป็นเวลานานร่วม 20 ปี ภายหลังที่นักวิชาการได้พยายามปรับปรุงพันธุ์ให้มีความต้านทานต่อโรคชนิดนี้ได้สำเร็จจากยีนต้านทานโรคในสายพันธุ์ถั่วเหลืองเถาป่าเมล็ดเล็กสีดำจากประเทศจีน จึงทำให้อเมริกาสามารถกลับมาปลูกถั่วเหลืองในพื้นที่กว้างใหญ่ได้อีกครั้ง จึงถือได้ว่า ถั่วเหลืองป่าที่ขึ้นตามธรรมชาติเหล่านี้ เป็นทรัพยากรพันธุกรรม ที่มีคุณค่าสูงยิ่ง

เถาเลื้อยพันกิ่งไม้

ติดฝักที่มีขนาดเล็ก

ฝักมีขนอ่อน

ฝักดก

ฝักเริ่มแก่

ฝักแก่

หันกลับมาดูถั่วเหลือง เชียงใหม่ 60 ที่กลายพันธุ์ จากลักษณะประจำพันธุ์ที่เป็น ต้นเดี่ยวโดดๆที่ไม่ใคร่แตกกิ่งก้านสาขา (ยกเว้นต้นที่สมบูรณ์มากๆ จะมีการแตกกิ่งส่วนบนของลำต้น) มาเป็นไม้พุ่มที่ผิดรูปผิดร่างไปจากเดิม และกลายพันธุ์เป็น เถาไม้เลื้อย ไปเลยนั้น คงไม่มีใครเชื่อกันง่ายๆ ถ้าบอกว่า เกิดจากแช่เมล็ดพันธุ์ด้วย สารนาซี 778 ก่อนปลูกเท่านั้น แต่ปรากฏการณ์ที่ว่านี้ ถ้าไม่ผ่านการดำเนินงานด้วยตัวเอง ผมก็คงไม่เชื่อเช่นกัน

การที่ได้พบเห็น ถั่วเหลืองเถานี้ เป็นเหตุบังเอิญที่เกิดจากทดสอบสาร นาซี 778 ครั้งแรก ด้วยการแช่เมล็ดด้วยสารดังกล่าว หลังจากได้หยอดหว่านเมล็ดปลูกลงแปลงเต็มพื้นที่แล้ว มีเศษเมล็ดถั่วหลงเหลือจำนวนหนึ่งที่เก็บไว้นานร่วม 3 เดือนได้ถูกโยนใส่กระถางมังกรที่ปลูกไม้ประดับหน้าอาคารบ้านพักโดยไม่ได้ใส่ใจ ปรากฏว่าเมล็ดถั่วที่งอกนั้น แทนที่จะมีการเปลี่ยนแปลงจากลักษณะประจำพันธุ์ที่เป็นต้นเดี่ยวโดดๆ เป็นทรงไม้พุ่มที่มีการแตกกิ่งจำนวนมากจากผลกระทบของสารชักนำพันธุกรรมที่ใช้แช่เมล็ดก่อนปลูก เหมือนดังที่ปลูกลงแปลง แต่กลับงอกเติบโตเป็นเถาไม้เลื้อย โตจนกระทั่งติดดอกออกฝัก เมล็ดในเหมือนถั่วเหลืองที่ปลูกในแปลงก่อนหน้านี้ไม่ผิดเพี้ยน อะไรที่ทำให้ถั่วเหลืองเชียงใหม่ 60 กลายพันธุ์เปลี่ยนโฉมไปได้อย่างง่ายดายเช่นนี้  คงไม่มีสิ่งอื่นใดเป็นแน่แท้ นอกจากสารชักนำพันธุกรรม นาซี 778 ที่ใช้แช่เมล็ดพันธุ์ก่อนปลูกนั่นเอง ปรากฏการ ถั่วเหลืองกลายพันธุ์ครั้งนี้ เป็นเครื่องยืนยันได้ว่า สารชักนำพันธุกรรม นาซี 778 ทำงานบน ยีน (หน่วยพันธุกรรม) ได้อย่างแท้จริง

ขึ้นร่วมกระถางที่ปลูกมะนาว

ถั่วเหลือง เชียงใหม่ 60 ที่กลายพันธุ์

เอ๊ะ ถั่วเหลืองอะไรเลื้อยพันต้นไม้

ฝักใหญ่เหมือน เชียงใหม่ 60

ฝักถั่วเหลือง

ฝักติดเป็นพวง

ฝักดก เพราะ นาซี 778